Nghệ – Đau dạ dày, vàng da, lành sẹo

Nghệ – Đau dạ dày, vàng da, lành sẹo

Nghệ còn có tên là uất kim, khương hoàng, safran des Indes. Tên khoa học Curcuma longa L. (Curcuma domestica Lour.) Thuộc họ Gừng (Zingiberaceae).

 

Ta dùng thân rễ cây nghệ gọi là khương hoàng (Rhizoma Curcuma longae) và rễ củ gọi là uất kim (Radix Curcuma longae).

 

1/ Mô tả cây

Nghệ là một loại cỏ cao 0,6m đến 1m. Thân rễ thành củ hình trụ hoặc hơi dẹt, khi bẻ hoặc cắt ngang có màu cam sẫm. Lá hình trái xoan thon nhọn ở hai đầu, hai mặt đều nhãn dài tới 4cm, rộng tới 18cm.

 

Cuống lá có bẹ, hoa tự mọc từ giữa các lá lên, thành hình nón thưa, lá bắc hữu thụ khum hình mảng rộng, đầu tròn màu xanh lục nhạt, lá bắc bất thụ hẹp hơn, màu hơi tím nhạt.

 

Tràng có phiến, cánh hoa ngoài màu xanh lục vàng nhạt, chia thành ba thuỳ, thuỳ trên to hơn, phiến cánh hoa trong cũng chia ba thuỳ, 2 thuỳ hai bên đứng và phẳng, thuỳ dưới hõm thành mảng sâu. Quả nang 3 ngăn, mở bằng 3 văn.

 

2/ Phân bố, thu hái và chế biến

Được trồng ở khắp nơi trong nước ta để làm gia vị và làm thuốc. Còn mọc và được ở các nước Ấn Độ, Indonesia, Campuchia, Lào, Trung Quốc và các nước nhiệt đới.

 

Thu hoạch vào mua thu, cắt bỏ hết rễ để riêng, thân rễ để riêng. Muốn để được lâu phải đổ hoăc hấp trong 6-12 giờ, sau đó đợi ráo nước, đem phơi nắng hoặc sấy khô. Thân rễ gọi là khương hoàng, rễ gọi là uất kim.

 

3/ Công dụng và liều dùng

Theo tài liệu cổ: Nghệ vị cay, đắng, tính ôn, vào 2 kinh can và tỳ, nghệ có tác dụng phá ác huyết, huyết tích, kim sang và sinh cơ (lên da) chỉ huyết.

 

Nhưng nếu âm hư mà không ứ trệ cấm dùng; các bệnh sản hậu (sau khi đẻ) mà không phải nhiệt kế ứ cũng không nên dùng; đàn bà có thai không nên dùng.

 

Nghệ thường được dùng trong bệnh đau dạ dày, vàng da, phụ nữ sinh nở xong đau bụng.

 

Liều dùng hằng ngày 1-6g dưới hình thức bột hoặc thuốc sắc, chia làm 2-3 lần uống trong ngày.

 

Ngoài công dụng trên, nhân dân còn dùng nghệ bôi lên các mụn mới khởi để đỡ sẹo, nhuộm vàng bột cari, nhuộm len, nhuộm tơ, nhuộm da.

 

4/ Đơn thuốc có nghệ

Chữa thổ huyết máu cam
 

Nghệ tán nhỏ, ngày uống 4-6g chiêu bằng nước.

 

Bài thuốc kinh nghiệm chữa điên cuồng
 

Kinh nghiệm phương – Bản thảo cương mục: nghệ 250g, phèn chua 100g, tán nhỏ hoà nước cháo viên thành viên bằng hạt ngô. Ngày uống 50 viên

 

Uống hết hai đơn như trên thì khỏi. Đã chữa khỏi một người phụ nữa do lo sợ quá độ phát điên đã 10 năm.

 

Đơn thuốc cao dán nhọt (kinh nghiệm của Ngô Tất Tố)
 

Củ ráy 80g (1 củ), nghệ 60g (1 củ), nhựa thông 40g, sáp ong 40g, dàu vừng 80g. Củ ráy gọt sạch vỏ cùng giã với nghệ cho thật nhỏ, cho vào nấu nhừ với nhựa thông, dầu vừng và sáp ong. Lọc để nguội, phếp lên giấy bản dán vào mụn nhọt.

 

Trích “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi”

Đang xem: Nghệ – Đau dạ dày, vàng da, lành sẹo

0 sản phẩm
0₫
Xem chi tiết
0 sản phẩm
0₫
Đóng